استادابراهیم پورداود و ایرانشناسی
استادابراهیم پورداوود از بزرگترین دانشمندان ایرانی است که در نشر فرهنگ، زبان و ادبیات پیش از اسلام، اشتیاق نشان داد و سالهای سال به پژوهش و کاوش در آن پرداخت.
ایشان در سحرگاه آدینه 20 بهمن 1264 خورشیدی در سبزه میدان رشت در خانهای که تا چند سال پیش دبستان عنصری نام داشت، تولد یافت. در ششسالگی به مکتبخانهای فرستاده شد که پدرش برای تربیت فرزندان خود برپا کرده بود. پس از آن به مدرسۀ علمیۀ «حاج حسن» به مدیریت سیدعبدالرحیم خلخالی در مسجد صالحآباد رفت.
در سال 1283 به اتفاق برادرش سلیمان و استادش سیدعبدالرحیم خلخالی وارد تهران شد و به تحصیل طب پرداخت و نزد محمدحسینخان سلطان الفلاسفه، قانون ابن سینا، شرح اسباب و شرح نفیسی را فراگرفت؛ اما پس از مدتی طب را رها کرد و از راه بغداد به بیروت رفت و در مدرسۀ آمریکاییها زبان و ادبیات فرانسه را آموخت؛ پس از دوسالونیم به ایران بازگشت و در شعبان 1328 قمری به اروپا رفت و فرانسه را برای اقامت و تحصیل گزید. نخست در دبیرستان شهر بووه و پس از آن در دانشگاه پاریس حقوق آموخت. در هنگام جنگ جهانی به همراه علامه قزوینی، مهدی ملکزاده و اشرفزادۀ تبریزی روزنامۀ «ایرانشهر» را به قصد مبارزه با روس و انگلیس در جمادیالاول سال 1332 قمری منتشر کرد. پس از شش ماه از پاریس به بغداد رفت و در آنجا ساکن شد و روزنامۀ «رستخیز» را منتشر کرد که پس از انتشار چند شماره، عراق توسط انگلیس اشغال شد و او از بغداد به کرمانشاه رفت و در آن شهر چند شمارۀ «رستخیز» را منتشر کرد.
بعد از مدتی و با نفوذ و گسترش انگلیس بر منطقه به آلمان رفت و در برلین ساکن شد. در سال 1302 خورشیدی به ایران بازگشت و پس از دو سال سکونت در ایران در سال 1304 به دعوت پارسیان هند به آن کشور رفت و به مدت دو سال به مطالعۀ فرهنگ و تمدن ایران باستان همت گماشت و تفسیر اوستا را آغاز کرد. پس از چند سال سکونت در اروپا و هند در سال 1317 برای اقامت دائم در وطن وارد تهران شد و در دانشگاه تهران به تدریس «تاریخ تمدن ایران پیش از اسلام» و «زبان اوستا» پرداخت و نیز به عضویت پیوستۀ فرهنگستان ایران درآمد. او سرانجام در سحرگاه روز یکشنبه 26 آبان 1347 در 83سالگی جهان را بدرود حیات گفت و در آرامگاه خانوادگیاش در رشت به خاک سپرده شد.
گزارش گاتها، پوراندختنامه (دیوان اشعار)، یزدگرد شهریار (منظومه)، ایرانشاه، فرهنگ ایران باستان، هرمزدنامه، آناهیتا، خوزستانما و … از کتابهای زندهیاد پورداود هستند.
در این کتاب در پنج فصل به زندگی و آثار زندهیاد ابراهیم پورداود پرداخته شده است. در فصل اول زندگینامه و آثار او آورده شده است. از مطالب خواندنی این فصل مقالهای با عنوان «ابراهیم پورداود» است که از ایرج افشار آورده شده و او در این مقاله به تفصیل دربارۀ ایشان سخن گفته است. در قسمتی از این گفتار آمده است: «بیگمان در کشور ما تنها دوسه تن را توان یافت که در کار خود پرکارند و پرمایه و بیتوقع و یکی از آنها پورداود میباشد. دیگران نامخواه و نانخوارهاند. همه چیز را برای ارضای آرزوها و امیال خویش میجویند و چون نامور شدند، از کار خود دست میشویند و تنها به همان خودپسندی دیرین و فطری دل خوش میکنند؛ اما او چنین نیست». (ص 21(
فصل دوم با عنوان «کلیات» دربردارندۀ 23 مقاله و یادداشت دربارۀ پورداود و آثار اوست. در مقالهای به قلم رضا نوزاد با عنوان «اوستادی روزنامهنگار و روزنامهنگاری اوستاد» به جنبۀ روزنامهنگاری پورداود پرداخته شده است. در این مقاله میخوانیم: «چندوجهی بودن و در هر وجه به کمال راه پردن، از جمله خصایص بزرگان و اساتیدی همچون استاد ابراهیم پورداود میباشد. استاد بیبدیلی که جدای از بازگردانی متن کهنترین کتاب دینی ایرانی ـ اوستا ـ به فارسی و کتابهای مرتبط با آن، در تألیف فرهنگ و تاریخ ایران باستان و سرودن شعر و نوشتن مقالات ادبی و تاریخی و …. نیز سرآمد همگنان بود. یکی از وجوه پورداود روزنامهنگاری اوست که کمتر مورد دقت و بازبینی قرار گرفته است. استاد در مدت شش سال و مابین حدود بیستوپنج تا سیسالگی گامهایی در روزنامهنگاری برداشته بود که در این مختصر به ایجاز در اینباره نوشته میشود». (ص 181)
در فصل سوم نه مقاله به عنوان منتخبی از مقالات پورداود آورده شده است که به ترتیب عبارتند از: میهن، پرچم، نامهای دوازده ماه، پول، برنج، سراجه و البرز، چهارشنبهسوری، پیشگفتار بر کتاب فرهنگ مرعشی و مؤخره.
فصول چهارم و پنجم نیز اختصاص یافته است به اسناد و تصاویری از استاد پورداود.
فهرست مطالب کتاب:
فصل اول: زندگینامه و سالشمار و آثار
فصل دوم: کلیات
فصل سوم: برگزیده مقالات استاد پورداود
فصل چهارم: اسناد
فصل پنجم: عکسها و تصاویر
مشخّصات کتاب:عباسی، هوشنگ، استاد ابراهیم پورداود و ایرانشناسی، تهران، آوای کلار، 396 صفحه، شمارگان: 1200 نسخه، 1395.
منبع: کتابخانۀ تخصصی ادبیات