گفتگو با«ترنّم علیپور»، شاهنامهخوان و نقّالِ نوجوانِ خوزستانی
«ترنم علیپور» شاهنامهخوان و نقال نوجوان خوزستان، در 25 بهمن 1386 در شهرستان امیدیّه به دنیا آمده و هماکنون ساکن شهرستان رامهرمز است. او از 9 سالگی به خواندن شاهنامه علاقهمند بود و در زمان کوتاهی نیز توانست در این عرصه رشد کند. امروز از «ترنم علیپور» که با بیش از 120 اجرای شاهنامهخوانی توانسته در جشنوارههای متعدد شاهنامهخوانی و نقالی حائز رتبههای برتر شود، بهعنوان یکی از شاهنامهخوانان مطرح استان خوزستان و حتی کشور نام برده میشود. این نوجوان شاهنامهخوان در نخستین پویش «با کتاب در خانه» ویژه آخرین نوروز قرن که از سوی دفتر مطالعات و برنامهریزی فرهنگی و کتابخوانی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برپا شد، یکی از 5 نفر برتر استان خوزستان در بخش کلیپ 60 ثانیهای کتابخوانی بود. با او درباره علاقهاش به ادبیات، شاهنامه و نقالی، به گفتوگو نشستیم.
از اولین باری که با شاهنامه آشنا شدی و مسیری که در این راه پیمودی، برایمان بگو.
9 ساله و کلاس سوم ابتدایی بودم که یک روز مادرم کتاب قصهای با عنوان «رستم و سهراب» به من داد و گفت: این داستان از کتاب شاهنامه نوشته حکیم ابوالقاسم فردوسی است. از خواندن این داستان بسیار لذت بردم و همین انگیزهای شد که دیگر داستانهای شاهنامه را هم مطالعه کنم. پس از این ماجرا با خبر شدم که در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی رامهرمز کلاس نقالی و شاهنامهخوانی زیر نظر خانم زهره عباسزاده تشکیل شده است، به عنوان یکی از هنرجویان در این کلاسها شرکت کردم و با نقالی آشنا شدم.
از حامیان من در این مسیر آقای متقی، بانو بهنوش باغبانباشی، بانو ممبینی، بانو حیدرپور دبیرجام باشگاههای کتابخوانی خوزستان و آقای سیدشهابالدین طباطبایی رئیس سابق حوزه هنری خوزستان بودند. سال 95 در باشگاه کتابخوانی «چهل پله کوهL کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رامهرمز عضو شدم. در 10 سالگی عضو باشگاه کتابخوانی«Kتشکوه و کاکا یوسف» به تسهیلگری لیلا مرادیان شدم و در 12 سالگی در باشگاه کتابخوانی «باغ قصه» به تسهیلگری «پردیس حیدری» فعالیت کتابخوانی را ادامه دادم.
در نخستین دوره جام باشگاههای کتابخوانی خوزستان با معرفی کتاب «پپوچی» در بخش فیلمهای 50 ثانیهای مقام اول کشوری را کسب کردم. همچنین در پویش سراسری «کتاب در خانه» ویژه آخرین نوروز قرن شرکت کردم که از بین 1038 اثر به دبیرخانه پویش در بخش اول جزو 200 نفر انتخابی و در بخش نهایی در میان 60 نفر به عنوان برتر معرفی شدم.
تجربه اول داوری را در نخستین جشنواره مجازی گلستانخوانی کودک و نوجوان شیراز در سال 99 محک زدم و در حال حاضر زیر نظر استاد «سیاوش باقریان» سرپرست گروه فرهنگی هنری واسپوهران مشهد فعالیت میکنم. سال 98 در نخستین جشنوراه ملی نقالی و شاهنامه خوانی مشهد شرکت کردم و جزو 6 نفر برتر این جشنواره شدم. در مسابقات دانشآموزی نقالی و شاهنامه خوانی پایه «پنجم و ششم » مقام اول را به دست آوردم و همچنین در نخستین جشنواره سراسری اینترنتی شاهنامه پژوهی در بخش نقالی نیز حائز رتبه برتر شدم.
به نظرت چه مشکلاتی بر سر راه یک شاهنامهخوان وجود دارد؟
مشکل، حمایت نکردن از بچههاست. چون کودکان زیادی به شاهنامهخوانی و رشتههای دیگر علاقه دارند اما از سوی خانواده و افراد دیگر حمایت نمیشوند و یا اینکه خانوادهها توان مالی ندارند. همین عامل موجب میشود بچهها در مسیری که دوست دارند، پرورش پیدا نکنند. آشنا نبودن کودکان و نوجوانان به کتاب ارزشمند شاهنامه نیز میتواند تاثیر زیادی در این مسیر داشته باشد.
ارتباطت با شاهنامهخوانان کشوری همسن خودت چگونه است؟
با دوستان شاهنامهخوانم رابطه نزدیک و صمیمی دارم و تلاش ما بر این است تا جایی که میتوانیم از یکدیگر اطلاعات کسب کنیم و نکات آموزنده یاد بگیریم.
از کتابهایی که خواندهای و علاقهمندیات به نویسندهها بگو.
داستانهای کهن را خیلی دوست دارم و کلا اهل کتابم چه ترجمه و غیر ترجمهای هستم. زیبایی و جذابیت کتاب برایم مهم است. شاهنامه را خیلی دوست دارم یکی از بزرگترین علایقم خواندن شاهنامه است که با آن احساس خیلی خوبی پیدا میکنم.
از بین نویسندههای ایرانی، «علی اصغر سیدآبادی» بهخصوص کتاب «بابا بزرگ سبیل موکتیاش» را خیلی دوست دارم و محمدرضا شمس دیگر نویسنده مورد علاقهام است. در حال حاضر مشغول خواندن کتابی با عنوان «وقتشه» و 10 نمایشنامه دیگر از «ندا ثابتی» هستم.
بیشتر چه شخصیتهایی در شاهنامه محبوبت هستند؟
داستان «سهراب و گردآفرین» و «گذر سیاوش از آتش » را دوست دارم. گردآفرین را به دلیل قوی بودن زنان ایرانی و داستان سیاوش چون نیکی بر بدی پیروز میشود، بیشتر دوست دارم.
چه توصیهای به کودکان و نوجوانان همسن خود داری؟
توصیه میکنم به دنبال علایقشان بروند تا به هدف مطلوبشان برسند. از وقتشان درست استفاده کنند و مطالعه کتابهای مورد علاقه را در برنامه روزانهشان قرار دهند. شاهنامه را بخوانند که شاهنامه زبان پارسی را زنده نگه داشته است. وجود زبان فارسی از تلاشهای ارزشمند حکیم ابوالقاسم فردوسی و رنج سی سال آن برای نوشتن این کتاب است. وظیفه ما نیز پاسداشت این گوهر گرانبها است.
در پایان چند بیت از شاهنامه حسن ختام مصاحبه را تقدیم به خوانندگان گرامی میکنم:
بیا تا جهان را به بد نسپریم
به کوشش همه دست نیکی بریم
نباشد همی نیک و بد پایدار
همان به که نیکی بود ماندگار
همان گنج و دینار و کاخ بلند
نخواهد بدن مر تو را سودمند
سخن ماند از تو همی یادگار
سخن را چنین خوار مایه مدار
منبع: خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)