Print This Post Print This Post
کتاب‌ها


ملاحظاتی در تاریخ ایران

علل تاريخى عقب ماندگى هاى جامعۀ ايران

چاپ اول: ١٩٨٨ = ۱۳۶۶، نشر فرهنگ

چاپ چهارم:٢٠٠١ = ۱۳۹۹، نشر فرهنگ

چاپ پنجم با پیشگفتار تازه و الحاقات و اضافات منتشر می شود

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

مقدمۀ چاپ سوم
مقدمه
فصل اول: نكاتى در باره علل تاريخى عقب ماندگى هاى جامعه ايران / نقش هجوم هاى قبايل بيابانگرد و عشاير چادرنشين در فروپاشى مناسبات اقتصادى – اجتماعى و ايجاد گسست هاى تاريخى – فرهنگى / حمله اسكندر، حمله اعراب، حمله مغول ها و… / كتابخانه هاى بزرگ شهرها و سياست كتابسوزان اقوام مهاجم / جمعيّت و كتابخانه هاى بزرگ شهرهاى ايران در مقايسه با جمعيت و كتابخانه هاى بزرگ شهرهاى اروپا در قرون وسطى / حوادث طبيعى: قحطى ها، خشكسالى ها، زمين لرزه ها و… / جنگ هاى سرداران و شاهزادگان محلّى / زدوخوردها و كشمكش هاى مذهبى / نتيجه و پايان سخن.
فصل دوم: اسلام؛ يك دين سامى / خصوصيات تند قوم سامى و انعكاس آن در زبان و هنر اعراب / تفاوت پيغمبران سامى و پيغمبران هند و ايرانى / قهر و خشونت و نقش آن در اقتدار اسلام / مرگ حضرت محمد و ارتداد قبايل عربستان / حمله اعراب به ايران / نظراتي در باره چگونگى استقرار اسلام در ايران / مقاومت ها و پايدارى ها / نقش قهر و خشونت و پرداخت جزيه در مسلمان شدن ايرانيان / نتيجه و پايان سخن.
فصل سوم: انقلاب مشروطيت و مسئله جدائى دين از حاكميت دولت / سوسيال – دموكراسى ايران در برخورد با دين / التقاط ماترياليسم و ايده آليسم در جنبش ماركسيستى ايران / جلال آل احمد و «اسلام راستين» / رفرم ارضى و اجتماعى سال هاى ٤٠ ـ ٥٠ و رشد طبقه متوسط مدرن شهرى / متزلزل شدن ساختار سنتى جامعه ايران و تأثير آن بر ديدگاه هاى روحانيون / مرتضى مطهرى، دكتر على شريعتى و پيدايش «اسلام راستين» / آيت الله خمينى، مرتضى مطهرى، دكتر على شريعتى، مجاهدين خلق و وجوه اشتراك آنان / فلسفه سياسى: آزادى و دموكراسى در نظام اسلامى / امامت، امّت و جامعه بى طبقه توحيدى / انقلاب ايدئولوژيك مجاهدين خلق / «اسلام راستين» و جدائى دين از دولت / «اسلام راستين» و توتاليتاريسم / نتيجه و پايان سخن.
منابع و مآخذ:
فهرست راهنما:نام هاى تاريخى، جغرافيائى، اسامى فرقه ها، نشريات و مقالات   

 

                                                  مقدّمه 
بررسى تاريخ اجتماعى ايران، شناحت جنبش ها و جريان هاى تاريخى- فرهنگى، آگاهى از چگونگى حملات و هجوم هاى پى درپى اقوام بيگانه و قبايل بيابانگرد و نتايج ويرانگر اين حملات در فروپاشى مناسبات اقتصادى- اجتماعى و گسست هاى فرهنگى ايران و خصوصاً آگاهى از حمله اعراب و چگونگى استقرار اسلام و نتايج اجتماعى- فرهنگى آن در حيات تاريخى جامعه ما، از جمله مسائل مهمى هستند كه بايد به آنها پرداخت، زيرا اين گذشتهء تاريخى ضمن اينكه بخش بزرگى از هويّت تاريخى و آگاهى ملّى ما را شكل مى دهد، در عرصۀ عملِ اجتماعى نيز عامل مهمّى در چگونگى رفتار اجتماعى و روحيۀ فرهنگى ما بشمار مى رود.

بررسى تاريخ اجتماعى ايران ضمن آشنا كردن ما با انبوهى از جنبش هاى عدالتخواهانه و بسيارى از متفكران آزادانديش، باعث غناى حافظه تاريخى جامعه نيز مى گردد و ما را در برخورد با مسائل اجتماعى و مذهبى آينده، هوشيارتر مى سازد.

كتاب حاضر ـ بر اساس «ملاحظات» خويش ـ تنها نگاهى كوتاه و گذرا است بر پاره‌ اى از مسائل تاريخ اجتماعى ايران. شرايط دشوار خارج از كشور و فقدان امكانات، اسناد و مدارك لازم، باعث گرديده تا مسائل مطروحه در اين كتاب از انسجام كافى برخوردار نباشند، هم از اين رو است كه مؤلف معتقد است كه هريك از مسائل مطروحه در اين «ملاحظات»، تحقيق و تدقيق بيشترى را طلب مى كند، بقول عين القضات همدانى:

             بستردنى ست آنچه بنگاشته ايم

                                                         افكندنى ست آنچه افراشته ايم

                                                 على ميرفطروس

                                             ژانويه ١٩٨٨ ـ پاريس

فرستادن این مطلب برای دیگران